Het hertogdom Limbourg, waarvan de antroponymie voor de eerste keer in deze publicatie aan de orde komt, behoorde ooit tot de kern van het Karolingische rijk, dat zich tussen
Landen, Aken en Arlon (Arel) uitstrekte.
Dit relatief kleine gebied werd in de 11
e eeuw onafhankelijk, tot het na de slag bij Worringen (5 juni 1288) bij het hertogdom Brabant werd ingelijfd. Vanaf de 16
e eeuw kregen eigennamen hier langzaam een vaste vorm, in het bijzonder in het ‘Dietse’ taalgebied tussen de hoofdstad Limbourg aan de Weser
en Aken.
Dat betekent niet, dat de schrijfwijze van eigennamen in de drie Dietse banken
Baelen, Walhorn en Montzen zich sindsdien niet meer zou hebben ontwikkeld. Daaraan bijgedragen heeft bijvoorbeeld de verandering van ambtstaal in dezelfde periode.
Het oude Ripuarische Skripta (de Ripuariërs waren Franken die aan de Middelrijn woonden) maakte als zodanig langzaam plaats voor het Brabants en in de 18
e eeuw ook voor het Frans. Als godsdiensttaal – en daarmee ook als onderwijstaal – werd het vervangen door het Duits.
Maar dat is niet de enige invloed op de ontwikkeling van de schrijfwijze. De oude “platduutsche” volkstaal (1) heeft de verschillende naamsvormen ook mede bepaald. Daar komt bij dat in een zo veeltalig gebied fouten door verkeerd overschrijven of vertalen simpelweg onvermijdbaar waren.
Feit is wel, dat de (meestal mannelijke) persoonsnamen vanaf die tijd meestal systematisch op aan de nakomelingen werd doorgegeven. In het Waalse deel van het hertogdom, in de bank Herve, ontstaan vaste eigennamen pas twee eeuwen later.
(1) Voor het onderscheid tussen 'Dutch - Platdütsch - Deutsch' zie ons artikel in 'Plurilinguisme et idéologies linguistiques au 'Pays sans frontières'', in het Bulletin de la Commission Royale de Typonomie et de Dialectologie, LXVI
(1994), pp. 85-9d, srt. 88-90 en 'La Communauté française de Belgique, héritière des Pays-Bas espagnols, zone de contact romano-germanique intense au cœur de l'Europe', in Revista Augustiniana, Vol XXXIV, Núm. 104 Madrid 1993, pp. 665-712, srt.
684-685.
Printervriendelijk